راهنمای محافظت از لوله های UPVC در برابر سرما و یخ بندان

با شروع فصل سرما، یکی از مشکلات رایج در ساختمان‌ها، ترک خوردن یا شکستگی لوله‌های UPVC است؛ مشکلی که بسیاری تصور می‌کنند فقط برای لوله‌های آب اتفاق می‌افتد، در حالی که لوله‌های فاضلاب و حتی ناودانی‌های باران نیز می‌توانند دچار یخ‌زدگی و حتی ترکیدگی شوند. در این مطلب احتمالات یخ زدگی یا اسیب دیدن لوله های UPVC را در فصل سرما مورد بررسی قرار می دهیم. اینکه چرا این اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد. پس با ما همراه باشید.

تاثیر سرما روی لوله های UPVC

لوله‌های UPVC به‌طور کلی بسیار مقاوم هستند و در برابر سرما تا حد بسیار زیادی دوام دارند. با این حال، همیشه خود لوله عامل اصلی خرابی نیست؛ اغلب مشکلات ناشی از اتصالات ضعیف، انبساط و انقباض حرارتی، یا نصب غیراصولی می تواند باعث ترک خوردگی، نشتی یا اسیب در فصل سرما شود. بنابراین حتی یک لوله باکیفیت می‌تواند در اثر فشار ناشی از انبساط یا فشار روی اتصال، دچار ترک یا نشت شود.

تمرکز روی کیفیت اتصالات و رعایت اصول نصب به مراتب مهم‌تر از نگرانی صرف از جنس لوله است. بنابراین باید به این نکته توجه کنید که جدای از جنس لوله شرایط محیطی مانند سرما، گرما، چسب اتصالات و … می تواند روی سیستم لوله کشی شما از هر نوع و جنسی که است تاثیر گذار باشد.

لوله های UPVC در کجاها بیشترین احتمال آسیب دیدگی بر اثر سرما را دارند؟

قبل از هر چیز باید بدانیم که بیشترین معرض اسیب در سرما برای چه مکان هایی است و سپس علت را ریشه یابی کنیم و راهکاری برای جلوگیری از اسیب دیدگی در نظر بگیریم. متاسفانه در برخی شرایط محیطی و مکان‌های خاص، احتمال آسیب دیدگی لوله ها به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این نقاط معمولاً شامل مواردی است که لوله‌ها محافظت کافی ندارند یا در معرض شرایط شدید محیطی قرار می‌گیرند.

• لوله‌های فضای باز و پشت‌بام
• لوله‌های در مسیر باد و جریان هوای سرد
• لوله‌های کم عمق یا داخل کانال‌های بدون عایق
• اتصالات و زانوهای بیرونی
• لوله‌هایی که تحت فشار مکانیکی یا وزن اضافی هستند
• سیستم‌های اجراشده در مناطق سردسیر
• لوله‌هایی با قطر کم

نکته کلیدی: حتی لوله‌های UPVC باکیفیت هم اگر در معرض سرما، فشار مکانیکی یا نصب غیراصولی باشند، احتمال ترکیدگی یا نشت وجود دارد.

چقدر احتمال یخ زدگی لوله های UPVC وجود دارد؟

در شرایط ایده‌آل، لوله های UPVC مخصوصا لوله های فاضلاب یا ناودان نباید آب نگه دارند؛ عموما لوله خالی یخ نمی زند، اما در عمل، به دلایل مختلف همیشه مقداری آب داخل این لوله‌ها باقی می‌ماند. همین مقدار کم، در هوای سرد می‌تواند منشأ مشکلات جدی شود. به طور مثال می توان عمده دلایل زیر را با یخ زدگی همراه نمود تا به سادگی به این نتیجه رسید که اسیب بر اثر سرمای هوا و یخ زدگی در لوله های UPVC وجود دارد و احتمال اسیب دیدن لوله ها را افزایش میدهد

• شیب غیراستاندارد لوله فاضلاب می تواند باعث تجمع اب، یخ زدگی اب، ایجاد فشار و در نهایت نشتی گردد.
• وجود زانوهای زیاد یا مسیر اجرایی اشتباه می تواند با سرما و گرمای هوا و ایجاد انبساط و انقباض چسب ها را شل و شکننده کند و همین باعث نشتی در اتصالات گردد.
• گرفتگی لوله ها (به طور مثال ناودانی) بر اثر رسوب یا برگ و آشغال می تواند باعث جمع شدن اب و در نهایت یخ زدگی گردد.
• به طور ذاتی سیفون ها مقدار زیادی اب در خود نگهداری میکنند و اگر در مسیر باد و سرمای مستقیم باشند به راحتی یخ میزنند.

هر نوع آب باقی‌مانده در مسیر لوله های بدون عایق، در شب‌های سرد به راحتی می تواند یخ بزند و شروع دردسرها نیز از همین‌جا است.

آب هنگام یخ‌زدن حدود ۹ درصد افزایش حجم دارد. این افزایش حجم، فشار شدیدی به دیواره داخلی لوله وارد می‌کند.

در مورد لوله‌های UPVC باید به چند نکته مهم نیز توجه کرد:

• UPVC در دماهای پایین، شکننده‌تر می‌شود
• انعطاف‌پذیری آن نسبت به پلی‌اتیلن کمتر است
• اتصالات (زانو، سه‌راه، بوشن) ضعیف‌ترین نقطه سیستم هستند.

در نتیجه، فشار ناشی از یخ‌زدگی معمولا باعث ترک مویی، شکاف طولی یا شکستگی اتصال می‌شود.

روش‌های مؤثر محافظت از لوله‌ های UPVC در برابر سرما و یخبندان

1. عایق‌کاری اصولی لوله‌ها

استفاده از عایق‌های مخصوص لوله (فوم، پشم شیشه روکش‌دار یا عایق الاستومری) ساده‌ترین و مؤثرترین راه جلوگیری از یخ‌زدگی است.

2. اصلاح شیب لوله فاضلاب

شیب استاندارد باعث می‌شود آب داخل لوله باقی نماند. شیب کم یا زیاد، هر دو مشکل‌ساز هستند.

3. کاهش تعداد زانوها و اتصالات

هر زانو یک نقطه بالقوه برای تجمع آب و یخ‌زدگی است. در طراحی و اجرا، مسیرهای مستقیم‌تر همیشه امن‌ترند.

4. تمیزکاری دوره‌ای ناودان‌ها

قبل از شروع زمستان، ناودان‌ها را از برگ و آشغال پاک کنید. این کار ساده، از بسیاری از ترکیدگی‌ها جلوگیری می‌کند.

5. استفاده از اتصالات باکیفیت

اتصالات ارزان معمولاً ضخامت و مقاومت کمتری دارند و اولین نقطه شکست هستند. از اتصالات استاندارد و دارای گواهینامه استفاده نمایید.

6. پوشش لوله‌های فضای باز

در صورت امکان، لوله‌های بیرونی را داخل داکت، کانال یا پوشش محافظ قرار دهید، تا تماس مستقیم با هوای سرد نداشته باشند.

نشانه‌های هشدار قبل از فاجعه

• نشت جزئی یا نم‌دادن در اتصالات
• تغییر رنگ یا سفیدشدگی روی بدنه لوله
• بوی نامطبوع فاضلاب
• صدای غیرعادی هنگام تخلیه

دیدن این نشانه‌ها یعنی وقت پیشگیری است تا جلوی یک اسیب بزرگ گرفته شود.

جمع‌بندی

برخلاف تصور رایج، لوله‌های UPVC مانند لوله های فاضلاب و ناودانی هم می‌توانند یخ بزنند و حتی بترکند. باقی ماندن مقدار کمی آب، کاهش انعطاف‌پذیری UPVC در سرما و اجرای غیراصولی، سه عامل اصلی این مشکل هستند. با رعایت چند نکته ساده مثل عایق‌کاری، اصلاح شیب، استفاده از اتصالات باکیفیت و تمیزکاری منظم، می‌توان از هزینه‌های سنگین تعمیر و تخریب در زمستان جلوگیری کرد.